Fiber Hızını Havadan Gönderen Teknoloji
Teknoloji bazen devrimleri sessizce yapar. Google’ın X-Moonshot Factory laboratuvarında doğan, bugün ise bağımsız bir şirket olarak yoluna devam eden Taara, tam da bu tanıma uyuyor. Çünkü bu sistem, kablosuz interneti bambaşka bir seviyeye taşıyor: fiber hızında, ama kablosuz!
Evet, doğru duydunuz. Kablo yok, kazı yok, altyapı karmaşası yok. Sadece iki cihaz, aralarında görünür bir hat (line-of-sight) ve saf ışık. Taara, interneti kelimenin tam anlamıyla ışık hızında iletiyor.
Taara Nedir?
Taara, ışık hüzmeleri aracılığıyla kablosuz veri aktarımı sağlayan bir sistemdir. Klasik Wi-Fi ya da radyo dalgaları yerine, fiber optik prensibine benzeyen Free-Space Optical Communication (FSO) teknolojisini kullanır.
Yani fiber kablodaki lazer ışığı artık kablosuz olarak havadan geçiyor. Bu sayede sistem, altyapı kurmadan şehirleri, dağları veya nehirleri birbirine bağlayabiliyor.
Lightbridge Nedir?
Taara’nın en bilinen ürünü Lightbridge. Bu cihazlar, tıpkı lazer gösterileri gibi birbirine ince ışık huzmeleri göndererek veri taşır. Işık, binlerce gigabit veriyi taşıyabilir ve sonuçta 20 Gbps’ye kadar hızlara ulaşılır. Üstelik 20 kilometreye kadar menzilde!
Bu sistem sayesinde Afrika’da Kongo Nehri üzerinden fiber kablo çekilmeden karşı kıyıya internet taşındı. Normal şartlarda nehir altından kablo geçirmek imkânsızdı, ama Taara bunu ışıkla yaptı.
Nasıl Çalışıyor?
Lightbridge terminalleri birbirini gören iki noktaya yerleştirilir. Her cihaz, optik sensörlerle karşı terminali izler. Eğer rüzgâr veya titreşim cihazı oynatırsa, sistem ışık huzmesini otomatik olarak yeniden hizalar. Bu süreç beam tracking olarak bilinir.
Yeni nesil Taara Çipi ise teknolojiyi daha da ileri taşıyor. Eski modellerde ışık, aynalar ve motorlarla yönlendirilirken; bu çipte hareketli parça yok. Onun yerine optical phased array denilen bir teknolojiyle ışık, doğrudan çip üzerinden elektronik olarak yönlendiriliyor. Bu, cihazı hem dayanıklı hem de küçük hale getiriyor.
Hava Şartlarıyla Mücadele
Tabii ki ışıkla iletişim mükemmel değil. Sis, yağmur veya toz gibi engeller sinyali zayıflatabilir. Ancak Taara, bu durumlarda sinyal yoğunluğunu ve frekansını otomatik ayarlayabiliyor. Bazı durumlarda mikrodalga yedek hatlar devreye girerek bağlantının kesilmesini önlüyor.
Bu esneklik sayesinde sistem, fiber kablo döşemenin imkânsız olduğu bölgelerde bile yüksek hızlı internet sunabiliyor.
Dünya Genelinde Kullanım Alanları
Taara şu anda Afrika, Hindistan ve Orta Doğu’da test ediliyor. Google Fiber ve yerel operatörlerle birlikte fiberin ulaşamadığı alanlarda “ışık bağlantısı” kuruyor. Örneğin Hindistan’daki Airtel ve Bharti Group bu sistemi aktif olarak deniyor.
Bu sistem, sadece gelişmekte olan ülkeler için değil; yoğun şehirlerde, fiberin her sokağa ulaşamadığı yerlerde de devrim yaratabilir.
Avantajlar
- Fiber hızında bağlantı: 10–20 Gbps arası veri aktarımı mümkün.
- Altyapısız çözüm: Kablo döşemek, izin almak, yol kazmak yok.
- Düşük kurulum maliyeti: Kurulum birkaç saatte tamamlanabiliyor.
- Esneklik: Dağlık bölgeler, nehir geçişleri veya geçici etkinlik alanları için ideal.
- Spektrum avantajı: Radyo frekanslarına göre daha serbest bir iletişim alanı.
Zorluklar ve Sınırlamalar
- Hava koşulları: Sis veya yoğun yağmur performansı düşürebilir.
- Doğrudan görüş gerekliliği: İki terminalin birbirini görmesi şart.
- Maliyet: Şu an erken aşamada olduğu için donanım maliyeti yüksek.
- Regülasyon: Ülkelere göre lisanslama ve izin süreçleri farklılık gösterebilir.
Apple’ın uzay tabanlı bağlantı hamleleri (örneğin Globalstar ile yapılan uydu SOS anlaşması) düşünüldüğünde, Taara gibi sistemler bu zincirin kara ayağını oluşturuyor. Yakında bir gün yeni bir MacBook’un ya da iPhone’un Taara bağlantısıyla fiber hızında ama tamamen kablosuz internete bağlanması şaşırtıcı olmaz.
Kaynaklar:
– X Company (taara.x.company)
– Google Fiber Blog: “From Fiber to Airwaves”
– Wired Technology Report
– Light Reading: “Taara: A Google Moonshot Spin-out”
– IEEE Spectrum – Optical Phased Arrays Makalesi
– Fierce Network – Taara CEO Röportajı
