Fullscreen Optimizations Nedir? Windows’ta Ne İşe Yarar, Açılmalı mı Kapatılmalı mı?
Windows kullanıcılarının büyük bir kısmı, özellikle oyun oynarken veya tam ekran uygulamalar kullanırken “Fullscreen Optimizations” adlı bir ayarla mutlaka karşılaşmıştır. Kimi kullanıcılar bu özelliği kapattığında performans arttığını söylerken, kimileri açık bırakmanın daha stabil bir deneyim sunduğunu savunur. Peki gerçek ne?
Fullscreen Optimizations, Microsoft’un Windows 10 ile birlikte tanıttığı ve Windows 11’de de aktif olarak kullandığı bir görüntü ve performans optimizasyon sistemidir. Ancak adı her ne kadar masum dursa da, çalışma mantığı tam olarak anlaşılmadan açık bırakıldığında bazı senaryolarda ciddi sorunlara yol açabilir.
Bu detaylı incelemede Fullscreen Optimizations nedir, nasıl çalışır, hangi durumlarda avantaj sağlar, hangi durumlarda kapatılmalıdır ve gerçekten performans dostu mu sorularının tamamını net ve sade bir dille ele alıyoruz.
Fullscreen Optimizations Nedir?
Fullscreen Optimizations, Windows’un tam ekran uygulamaları klasik “exclusive fullscreen” modundan çıkararak, pencere moduna çok yakın ama kullanıcıya tam ekran hissi veren hibrit bir yapıda çalıştırmasını sağlayan bir optimizasyon sistemidir.
Microsoft bu sistemi geliştirirken temel hedef şuydu: Tam ekran uygulamalar ile masaüstü arasındaki geçişleri hızlandırmak, alt-tab sürelerini kısaltmak ve modern Windows bileşenleriyle daha uyumlu bir görüntü pipeline’ı oluşturmak.
Kısaca özetlemek gerekirse Windows, bir uygulama “tam ekran” çalışıyor gibi görünse bile arka planda onu kontrol altında tutmaya devam eder.
Fullscreen Optimizations Nasıl Çalışır?
Klasik Windows sürümlerinde tam ekran bir uygulama, ekran kartının kontrolünü doğrudan ele alırdı. Bu duruma exclusive fullscreen denir. Uygulama çalıştığı sürece masaüstü kompozitörü devre dışı kalır, tüm kaynaklar uygulamaya tahsis edilirdi.
Fullscreen Optimizations ise bu yapıyı değiştirir. Uygulama tam ekran görünür ama teknik olarak pencere modunda çalışır. Windows masaüstü yöneticisi (DWM) devrede kalır.
Bu sayede:
- Alt-Tab geçişleri hızlanır
- Bildirimler daha stabil çalışır
- Overlay sistemleri daha sorunsuz olur
- Çözünürlük geçişleri gecikmez
Ancak bu kontrol, her zaman performans avantajı anlamına gelmez.
Fullscreen Optimizations Ne Zaman Devreye Girer?
Fullscreen Optimizations varsayılan olarak açıktır ve Windows, tam ekran çalışan çoğu uygulamada bu sistemi otomatik olarak kullanır.
Özellikle:
- DirectX 10 ve sonrası oyunlar
- Borderless fullscreen kullanan uygulamalar
- Modern oyun motorları
bu optimizasyondan faydalanır.
Fullscreen Optimizations Oyun Performansını Etkiler mi?
Bu sorunun cevabı net bir evet ya da hayır değildir. Etki, tamamen senaryoya bağlıdır.
Avantaj Sağladığı Durumlar
- Düşük gecikmeli alt-tab ihtiyacı varsa
- Çoklu monitör kullanılıyorsa
- Overlay yazılımları aktifse
- Modern ekran kartı sürücüleri kullanılıyorsa
Bu senaryolarda Fullscreen Optimizations genellikle stabil ve sorunsuz bir deneyim sunar.
Sorun Yarattığı Durumlar
- Eski oyunlar
- DirectX 9 tabanlı yapımlar
- Rekabetçi FPS oyunları
- Düşük sistem gecikmesi gerektiren senaryolar
Bu tür durumlarda Fullscreen Optimizations, input lag artışı, mikro takılmalar ve FPS dalgalanmalarına neden olabilir.
Fullscreen Optimizations ve Input Lag
Profesyonel oyuncuların en çok şikayet ettiği konu input lag meselesidir. Fullscreen Optimizations aktifken Windows, görüntü zincirine bir katman daha ekler.
Bu ek katman:
- Mouse hareketlerinde gecikme
- Klavye tepkisinde hissedilir fark
yaratabilir. Özellikle rekabetçi oyunlarda bu fark bariz şekilde hissedilir.
Fullscreen Optimizations Nasıl Kapatılır?
Bu özellik sistem genelinde değil, uygulama bazlı kapatılır. Microsoft, kullanıcıyı bilinçli karar vermeye zorlar.
Fullscreen Optimizations Kapatma Adımları
- Oyunun veya uygulamanın .exe dosyasını bulun
- Sağ tıklayıp Özellikler’e girin
- Uyumluluk sekmesini açın
- “Tam ekran iyileştirmelerini devre dışı bırak” seçeneğini işaretleyin
- Uygula ve Tamam’a basın
Bu işlem yalnızca ilgili uygulama için geçerlidir.
Fullscreen Optimizations Nasıl Açılır?
Kapatılmış bir uygulama için yeniden açmak oldukça basittir.
Aynı uyumluluk ekranına girip ilgili kutucuğun işaretini kaldırmanız yeterlidir.
Windows 11’de Fullscreen Optimizations Değişti mi?
Windows 11 ile birlikte Fullscreen Optimizations daha agresif bir şekilde uygulanmaya başlandı. Microsoft, pencere modunu temel alan yeni bir grafik mimarisine geçti.
Bu nedenle Windows 11’de bazı oyunlar, bu özellik kapatılsa bile hâlâ borderless benzeri davranışlar sergileyebilir.
Fullscreen Optimizations Kapatılmalı mı?
Appletürk editör değerlendirmesiyle cevaplamak gerekirse:
- Rekabetçi oyun oynuyorsanız: Kapatılmalı
- Eski oyunlar oynuyorsanız: Kapatılmalı
- Günlük kullanım ve tek oyunculu oyunlar: Açık kalabilir
- Alt-tab konforu önemliyse: Açık kalabilir
Bu ayar sihirli bir FPS arttırıcı değildir. Ancak doğru senaryoda fark yaratabilir.
Fullscreen Optimizations Efsaneleri
İnternette sıkça dolaşan “Fullscreen Optimizations FPS’i iki katına çıkarır” gibi iddialar gerçeği yansıtmaz.
Bu özellik:
- Donanım yükseltmez
- Sihirli performans sağlamaz
- Her oyunda aynı sonucu vermez
Sadece Windows’un grafik yönetim yaklaşımını değiştirir.
Açık mı Kapalı mı?
Fullscreen Optimizations, yanlış anlaşılmış ama tamamen gereksiz olmayan bir Windows özelliğidir.
Kontrolsüz bırakıldığında sorun yaratabilir, bilinçli kullanıldığında ise konfor sağlar.
Appletürk editör yorumu net:
Ne yaptığını biliyorsan kapat, bilmiyorsan açık kalsın. Çünkü yanlış yerde kapatılan bir ayar, kazançtan çok sorun getirir.
Kaynaklar: Microsoft Windows grafik mimarisi dokümanları, oyun motoru teknik analizleri
