Bu rehber Intel tabanlı ve Apple Silicon (M1, M2, M3) işlemcili Mac modellerine Linux kurulumu için en ince ayrıntısına kadar hazırlanmıştır.

1. Hangi Mac Modeline Sahip Olduğunuzu Belirleyin

Linux kurulumu yöntemleri Mac'in işlemci tipine göre değişir.

• Intel tabanlı Mac'ler (2006 - 2020 arası modeller): Klasik BIOS/UEFI altyapısı. Ubuntu, Fedora, Debian, Pop!_OS, Linux Mint gibi dağıtımlar rahatça çalışır.
• Apple Silicon (M1, M2, M3) Mac'ler (2020 sonrası): ARM mimarisi. Kurulum daha karmaşık, genellikle Asahi Linux gibi özel uyarlamalarla yapılır.

Mac modelinizi öğrenmek için: Apple menüsü > Bu Mac Hakkında.

2. Uygun Linux Dağıtımını Seçin

Her Linux sürümü Mac donanımıyla aynı derecede uyumlu değildir.

• Ubuntu: Kolay kurulum, geniş donanım desteği.
• Pop!_OS: Grafik, geliştirme odaklı optimize edilmiş dağıtım.
• Fedora Workstation: Yeni teknolojileri erken deneyen kullanıcılar için.
• Linux Mint: Eski Mac'lerde performans odaklı tercih.
• Asahi Linux: Apple Silicon için özel olarak geliştirilmiş dağıtım.

3. Hazırlık Aşaması

Gerekenler:

• En az 8 GB kapasiteli bir USB bellek
• İnternet bağlantısı
• Linux ISO dosyası (örneğin ubuntu.com üzerinden)
• Balena Etcher veya Rufus gibi USB yazdırma aracı

Adımlar:

1. ISO dosyasını indir.
2. Etcher'ı aç, ISO dosyasını seç.
3. USB belleği hedef olarak belirle.
4. Flash tuşuna basarak önyüklenebilir USB oluştur.

4. macOS Üzerinde Güvenli Önyüklemeyi Ayarlama (Intel Mac'ler)

Yeni macOS sürümleri bazı güvenlik ayarları nedeniyle Linux yüklemesini engelleyebilir.

1. Mac'i kapatın.
2. Güç düğmesine basarken Command + R tuşlarına basılı tutarak Kurtarma Moduna girin.
3. Menüden Yardımcı Programlar > Başlangıç Güvenliği Yardımcısı seçeneğini açın.
4. "Güvenli önyükleme" seçeneğini Orta veya Kapalı olarak değiştirin.
5. Harici ortamdan başlatma iznini etkinleştirin.

5. Disk Bölümleme ve Boş Alan Açma

macOS üzerinde Linux için yer açmak gerekir.

1. Disk Yardımcı Programı'nı açın.
2. macOS diskini seçin ve Böl seçeneğine tıklayın.
3. En az 50 GB boş alan ayırın, tercihen daha fazla.
4. Yeni bölüm biçimi olarak "Boş Alan" veya "FAT" seçin.

6. USB'den Önyükleme ve Kurulum

1. USB belleği takın.
2. Mac'i yeniden başlatın ve Option (⌥) tuşuna basılı tutun.
3. "EFI Boot" veya "Linux Installer" seçeneğini seçin.
4. Kurulum arayüzü açılacaktır.

Kurulumda dikkat:

• Boş alanı seçip "Linux için kullan" deyin.
• GRUB yükleyicisi otomatik olarak kurulacaktır.
• Kurulum tamamlanınca yeniden başlatın.

7. Apple Silicon (M1, M2, M3) Mac'lere Linux Kurulumu (Asahi Linux)

Gerekli Bilgiler: Apple Silicon cihazlara genellikle Asahi Linux kurulur. Diğer dağıtımlar ARM uyumlu olsa bile sürücü eksiklikleri olabilir.

Adımlar:

1. Terminali açın.
2. Aşağıdaki komutu girin:

   curl  https://alx.sh  | sh

3. Asahi yükleyicisi açılacak ve sizi yönlendirecektir.
4. macOS ile yan yana kurulum isterseniz dual boot seçeneğini tercih edin.
5. Kurulum sonunda Asahi Linux'u başlatabilirsiniz.

8. Sürücü ve Donanım Uyumluluğu

Mac'lerin özel donanımları nedeniyle bazı bileşenler ilk aşamada tam çalışmayabilir.

• Intel Mac'lerde: Wi-Fi ve Bluetooth genelde Ubuntu tarafından tanınır. Retina ekran, Touch Bar ve ses için ek paket gerekebilir.
• Apple Silicon Mac'lerde: GPU hızlandırması Asahi'nin yeni sürümlerinde aktif. Ses, kamera ve bazı sensörler hâlâ geliştirme aşamasında olabilir.

9. Dual Boot Kullanımı

Linux ile macOS'u aynı sistemde kullanabilirsiniz.

• Açılışta Option tuşuna basarak hangi işletim sistemini başlatacağınızı seçebilirsiniz.
• Linux bölümünü kaldırmak isterseniz macOS Disk Yardımcı Programı ile bölümü silebilirsiniz.

10. Performans ve Güncelleme Önerileri

• Güncellemeler:

  sudo apt update && sudo apt upgrade

• Pil ve güç yönetimi için tlp paketini düşünebilirsiniz.
• Retina ekran için ekran ölçeklemesini 150 veya 200 olarak ayarlamak daha iyi görünüm sağlar.
• Touchpad jestleri için libinput-gestures kullanılabilir.

11. Olası Sorunlar ve Çözümler

Mac donanımı Linux için sağlam bir temel sunar. Eski Intel modeller Ubuntu veya Mint ile canlanırken yeni Apple Silicon cihazlarda Asahi Linux hızla gelişiyor. Doğru dağıtım seçimi ve dikkatli kurulum ile hem macOS hem Linux deneyimini aynı cihaz üzerinde yaşayabilirsiniz.